Rozwój emocjonalny przedszkolaka
Kiedy nasze dzieci idą do przedszkola, są już na dobrej drodze do dojrzałego funkcjonowania w grupie społecznej, jaką jest grupa rówieśnicza. Przynależność do tego typu grup ułatwia dziecku rozumienie norm i zasad, a bez tego na poziomie klasy szkolnej ani rusz!
Małe dziecko potrafi wyrażać cały repertuar emocji, przy czym im mniejsze, tym więcej reakcji ma charakter ruchowy: płacz, krzyk, rzucanie przedmiotami, bicie najbliższych, uciekanie itp. Starsze dzieci potrafią już „odroczyć” wyrażenie emocji, odczekać na odpowiedni moment, zdecydowanie chętniej wybierają też werbalne wyrażanie uczuć.
Trzylatek to osoba bardzo chwiejna, zmienna emocjonalnie. Jest w stanie błyskawicznie przejść od niezwykle żałosnego płaczu do śmiechu i zabawy. Dość widoczne są u niego jeszce lęki przed nowymi sytuacjami, obcymi osobami, niektórymi zwierzętami (psy, pająki, owady).
Czterolatek jest wciąż jeszcze impulsywny, ale już bardziej samodzielny. Jest bardzo wrażliwy na sygnały płynące z grupy rówieśniczej: czy jest akceptowany, czy nie, to czas w którym dzieci mówią o przyjaźni, kiedy „masowo” się zakochują itd. Zdarzają się w związku z tym u typowego czterolatka epizody agresji czy przemocy fizycznej, wiążą się one z walką o uprzywilejowaną pozycję w grupie i nadmiarem gromadzonych w tej sytuacji emocji. Jeśli rzeczywiście są to tylko epizody, oprócz zwykłej reakcji na niewłaściwe zachowanie, nie należy popadać w niepokój.
Pięciolatek jest już ostatecznie gotowy do radzenia sobie w sytuacjach zadaniowych. Kontroluje swoje wypowiedzi, zastanawia się nad ich konsekwencjami i potrafi przewidywać te ostatnie. Jeszce większe znaczenie ma dla niego grupa i jej opinie np. na temat stroju, zabawek. Powoli rodzice przestają być jedynymi autorytetami, a w obszarze dziecka pojawiają się autorytety zewnętrzne: przedszkolak, kolega. Coś na co warto tu zwrócić uwagę to fakt, że jeżeli relacja dziecka z rodzicami nie była silna, to tym gorliwiej poszukuje ono osób znaczących na zewnątrz, tym samym rodzice schodzą na plan dalszy. Tak więc o więź z dzieckiem należy dbać od jego najwcześniejszych lat, późne przedszkole to już dość późno. Pięciolatek świetnie już rozumie obowiązujące normy, ich przestrzeganie przyczynia się u niego do rozwoju moralnego.
NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ? O CO ZADBAĆ?
a) Jak dziecko wyraża własne emocje? W miarę upływu lat sposób wyrażania powinien być mniej ekspresyjny. Jeśli wybuch emocji u pięciolatka są identyczne, jak wtedy, kiedy był trzylatkiem, warto poszukać przyczyn takiego zachowania.
b) Warto tłumaczyć dziecku trudne pojęcia, takie jak uczciwość, prawda, sprawiedliwość, tolerancja itd. Oczywiście wielkim błędem jest zachęcanie dziecka do prawdomówności, przy jednoczesnym osobistym mijaniem się z prawdą.
c) Dziecko 5-6 letnie powinno mieć ustalone (nawet symbolicznie) obowiązki domowe, których realizację konsekwentnie nadzorować powinni rodzice. Bez poczucia obowiązku dziecko nie będzie mogło należycie doświadczać sukcesu szkolnego.
d) Warto zachęcać przedszkolaki (szczególnie starsze) do zabaw w role i do zmiany ról podczas tych zabaw.
e) Dzieci w tym wieku powinny znać już zasady obowiązujące w relacjach społecznych: sposób witania się z dorosłymi, ustępowanie miejsca starszym, podawanie przedmiotu, który upadł itd.
PRACA NAD WSPOMAGANIEM ROZWOJU EMOCJONALNEGO SŁUŻY:
* nauczeniu dziecka właściwych reakcji emocjonalnych na określone sytuacje,
* dostarczenie dziecku różnych sposobów radzenia sobie ze stresem,
* nauczeniu dziecka szanowania innych,
* podporządkowaniu się regułom wprowadzanym przez dorosłych bez poczucia niesprawiedliwości,
* rozpoznawaniu emocji u innych,
* wyrobieniu nawyku kończenia zadania, niezależnie od jego trudności.
Danuta Kuźnik
na podstawie „Zajęcia wspomagające rozwój przedszkolaka”
Warszawa 2010
tekst zaczerpnięto z: http://www.przedszkolenazaretanki.pl
